اصحاب یمین در بهشت (قرآن)منظور از اصحاب المیمنه کسانى هستند که نامه اعمالشان را به دست راستشان مى‌دهند و این امر در قیامت رمزى و نشانه‌اى براى مؤمنان نیکوکار و اهل نجات است؛ چنان‌که بارها در آیات قرآن به آن اشاره شده. ۱ - پرسش اصحاب يمين در بهشتاصحاب يمين در بهشت درباره دليل ورودشان به جهنم، از دوزخیان سؤال می‌کنند: • «إِلَّا أَصْحَابَ الْيَمِينِ؛ مگر «اصحاب يمين» (که نامه اعمالشان را به نشانه ایمان و تقوايشان به دست راستشان مى‌دهند)!». ۱.۱ - مراد از اصحاب یمیناصحاب یمین در پرتو ایمان و عمل صالح، غل و زنجیرهاى اسارت را شکسته‌اند، و بى‌حساب وارد بهشت مى‌شوند. در اینکه منظور از (اصحاب الیمین) در اینجا چه کسانى هستند، در میان مفسران گفت‌وگوست: بعضى آن را به کسانى تفسیر کرده‌اند که نامه اعمالشان به دست راستشان داده مى‌شود. و بعضى آنها را مؤ‌منانى مى‌دانند که مطلقا گناه ندارند، و بعضى آن را اشاره به فرشتگان دانسته‌اند، و احتمالات دیگر. ولى آنچه از آیات مختلف قرآن برمى‌آید، و شواهد قرآنى دارد، همان معنى اول است، آنها کسانى هستند که داراى ایمان و عمل صالح‌اند، و اگر گناهان مختصرى داشته باشند، تحت الشعاع حسنات آنهاست، و به حکم ان الحسنات یذهبن السیئات (هود ۱۱۴). اعمال نیکشان اعمال بد را مى‌پوشاند، یا بدون حساب وارد بهشت مى‌شوند و یا اگر حسابى داشته باشند، سهل و ساده و آسان است؛ همان‌گونه که در آیه ۷ سوره انشقاق آمده است: فاما من اوتى کتابه بیمینه فسوف یحاسب حسابا یسیرا: اما کسى که نامه اعمالش به دست راست او داده شده حساب او آسان خواهد بود. (قرطبى) مفسر معروف اهل سنت از امام باقر (علیه‌السلام) در تفسیر این آیه نقل کرده است که فرمود: نحن و شیعتنا اصحاب الیمین، و کل من ابغضنا اهل البیت فهم المرتهنون: (ما و شیعیانمان (اصحاب الیمین) هستیم، و هر کس ما اهل بیت را دشمن دارد در اسارت اعمال خویش است). این حدیث را مفسران دیگر از جمله در (مجمع البیان) و نویسنده تفسیر (نور الثقلین) و بعضى دیگر ذیل آیات مورد بحث آورده‌اند. • «فِي جَنَّاتٍ يَتَسَائلُونَ؛ آنها در باغ‌هاى بهشت‌اند، و سؤال مى‌کنند...». • «عَنِ الْمُجْرِمِينَ؛ از مجرمان». • «مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ؛ چه چيز شما را به دوزخ وارد ساخت؟!». ۱.۲ - تفسیر آیات۱.۲.۱ - دیدگاه تفسیر المیزانکلمه (فى جنات) خبرى است براى مبتدایى محذوف، و اگر (جنات) را بدون الف و لام آورد و فرمود: (در بهشت‌هایى) براى تعظیم بهشت‌ها بود، خواست بفرماید: در بهشت هایى که از عظمت به حدى است که وصفش قابل درک نیست. البته ممکن هم هست خبر نباشد؛ بلکه حال از (اصحاب یمین) باشد. و منظور از جمله (یتسائلون عن المجرمین) این است که مجموعه اهل بهشت از مجموعه مجرمین مى‌پرسند، نه اینکه هریک نفر از اهل بهشت از یک نفر از اهل دوزخ بپرسد. (ما سلککم فى سقر) - یعنى چه چیز شما را داخل سقر کرد؟ و این سؤال بیانگر همان تسائل، و از قبیل بیان جمله به جمله است، و ممکن هم هست قولى در تقدیر باشد، و تقدیر کلام (قائلین ما سلککم فى سقر - در حالى که مى‌گویند: چه چیز شما را داخل سقر کرد) بوده باشد. ۱.۲.۲ - دیدگاه تفسیر نمونهاز این آیات به خوبى استفاده مى‌شود که رابطه میان بهشتیان و دوزخیان به کلى قطع نمى‌گردد، بهشتیان مى‌توانند از عالم خود وضع دوزخیان را مشاهده کنند، و با آنها به گفت‌وگو پردازند. ۲ - پانویس۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۴۶۴، برگرفته از مقاله «اصحاب یمین در بهشت». |